بیست و نهمین کرسی علمی ترویجی پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی با موضوع: بررسی مسأله خشونت با تأکید بر نظریه رینه ژیرار

رنه ژیرار (René Girard) (1923 – 2015) ، تاریخ‌نگار، منتقد ادبی و فیلسوف علوم اجتماعی فرانسوی، خشونت را به سرشت انسان ارجاع می‌دهد و تشبّه و تقلید را عامل اصلی آن می‌داند. به باور او، ستایش الگو سبب می‌شود که ستایش‌کننده گرایش‌ها و تمایلات الگو را تقلید کند. این امر در نهایت به رقابت و خشونت میان مقلّد و الگو منجر می‌شود؛ زیرا تقلید ماهیتی انتقال‌پذیر و واگیرگونه دارد که سراسر جامعه را از خشونت آکنده می‌سازد .تقلید، همچنان که عاملی برای پیدایش و گسترش خشونت است، می‌تواند عاملی برای نابودی آن نیز باشد؛ این نابودی گاه موقتی است و از طریق اتهام و مجازات قربانی (عامل خشونت) تحقق می‌یابد، و گاه نهایی و جاودانه است و از طریق تقلید از الگوی الهی (مسیح) به واقعیت می‌پیوندد. بر پایه‌ی یافته‌های این پژوهش، نظریه تقلید ژیرار از ویژگی‌های برجسته‌ای برخوردار است، از جمله: بررسی ریشه‌های خشونت در ذات انسان و تحلیل فلسفی آن، انسجام منطقی در فرازهای اصلی نظریه، و توانایی در تبیین گونه‌های خاصی از خشونت که نظریه‌های دیگر به آن نپرداخته‌اند. در عین حال، این دیدگاه کاستی‌هایی نیز دارد، از جمله: ناتوانی در ارائه‌ی تبیینی جامع از پدیده‌ی خشونت و فروکاستن آن به تنها یک عامل، نابسامی روش‌شناختی، راه حل آرمان‌گرایانه و دور از واقع.

keyboard_arrow_up