بیستمین کرسی علمی ترویجی؛ نقد دیدگاه اتان کلبرگ در تحلیل مفهومی و پیشینه اصطلاح رافضه

چکیده کرسی:

اتان کلبرگ، خاورشناس معاصر و شیعه پژوه صهیونیستی و فعال در حوزه مطالعات شیعی است. او در دو مقاله ای که در خصوص اصطلاح رافضه تدوین کرده، در تلاش برای تبیین معنای این اصطلاح و پیشینه­شناسی آن است. کلبرگ با استفاده از منابع متقدم شیعه و اهل سنت، معنای اصطلاحی رافضه را مورد تحقیق قرار داده و بار معنایی این اصطلاح را مورد بررسی قرار می­دهد. او بر این نکته اصرار دارد که اصطلاح رافضه که ابتدا دارای معنایی منفی بوده، توسط ائمه شیعه به اصطلاحی مثبت و افتخارآمیز بدل شده است.  نیز پیشینه اصطلاح رافضه را از زمان ادریس نبی و بعد از آن حضرت موسی تا تاریخ اسلام دنبال می­کند. در نقد دیدگاه او به روش تحلیل محتوای کیفی، به تفسیر دیدگاه وی و شناسایی خلاءهای دیدگاه در اصطلاح­شناسی و شناخت پیشینه پرداخته شد. یافته­های پژوهش نشان داد که کلبرگ اولا میان معنای لغوی و اصطلاحی، قائل به تمایز نشده و از مفهوم­شناسی لغوی غفلت کرده است به همین دلیل در پیشینه نیز میان دو معنا خلط کرده است، ثانیا او در نهایت نتوانسته مدعای خود را که اثبات بار معنایی مثبت برای اصطلاح رافضه است به اثبات رسانده و دلیل متقنی ارائه کند بلکه دلایل متعدد تاریخی و حدیثی خلاف این ادعا را نشان می­دهد. نیز وی در مقالات خود به نتیجه روشن نرسیده و صرفا احتمالات را بیان کرده و در دسته­بندی اقوال و احتمالات نیز انسجام روشی و نظم منطقی را رعایت نمی­کند.

keyboard_arrow_up